کد مطلب:20492 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه مي توان , به خداوند متعال يقين پيدا كرد و او را درك نمود؟ آيا در اين باره قاعدهء خاصي وجود دارد؟

خداوند, موجودي نيست كه بتوان آن را در قالب فرمولي قرار داد و به مخلوقاتش معرفي كرد. عقل درشناخت كُنه او ناتوان است كه فكر در اولين منزلگاه متوقف مي شود. اما قلب و دل هر اندازه كه پاك و صاف از تيرگي و غبار معصيت باشد, وجود اقدسش را بيشتر لمس كرده و عاشقش خواهد شد.

خداوند به انسان , برترين موجود هستي , عقل و هوش و چشم و گوش داده تا از صنع بي بديلش , دل به خويش بسپارد و از راه پر طريقش عبد خاضع و متذلّل طلبد.

انسان در هر پست و مقامي كه باشد و در هر رشته و رتبه اي از علم قرار گرفته باشد, بي نياز از او نمي تواند به نازخود فريبد و آواز غريبي از وجدان و فطرت سر دهد. رابطهء بين خالق و مخلوق ناگسستني است و به خيالي و به هوايي سرتسليم فرود آورديم , ليكن او هنوز ما را به خود مي خواند.

قشر عوام جامعه در خداشناسي و اعتقاد به مبدأ و معاد مشكلي ندارند, اما مشكل از آن افراد تحصيل كرده ءجامعه است كه علمي اندك آن ها را مي فريبد يا از سر كنجكاوري كه بيش تر به سبب وسواس و تشويق شيطان است و خود را از آن خبر ندارند, به نقطهء صفر رسيده , گاهي نزد روان پزشك نيز مي روند, ولي اگر چنين افرادي در مظاهرهستي و جلوه هاي آن اندكي تأمل و تفكر كنند, از وهم و خيالي كه براي خود ساخته اند, فاصله گرفته , پذيراي رحمت حق و معرفت لايزال خواهند زد. خداوند در قرآن مي فرمايد: .(1)

وقتي روح كه خود ساخته و پرداختهء پروردگار عالم است , موجودي ناشناخته و جزء اسرار حق به شمارمي آيد, چگونه انسان ضعيف و ناتوان مي خواهد در ذات الهي و خالق روح و هستي جست جو و تفحّص كند و آن رااز راه فرمول و به كارگيري قواعد رياضي و عقلي كشف كند؟ با مثالي بسيار ساده و روشن ابعاد بحث واضح تر خواهدشد; مثلاً نيروي برق اگر چه از راه خاص خود و به كارگيري عناصر و اجزائي كه در توليد آن مربوط است و به قول شما از فرمول خاصي به دست مي آيد, ولي آيا برق را مي توان ديد و آيا مي توان آن را تجزيه كرد و براي ديدن آن فرمول خاصي را ارائه كرد؟ در جهان هستي بسياري از نيروها و انرژي ها وجود دارد, اما به چشم ديده نمي شود وهيچ فرمول و زد و بند علمي يا تجربي نمي تواند آن را قابل رؤيت سازد, ولي در عين حال هيچ كس نمي تواند آن راانكار كند.

تفكّر در ذات خدا يعني چه ؟ ذاتي كه سربسته و بسيط است و هرگز قابل تجزيه و تعريف نيست . در منطق مثال مشهوري وجود دارد كه مي گويد: مُعرِّف (شناساننده ) بايد از معرَّف (شناخته شونده ) برتر و اجلي باشد, تا دائره ءتعريف شكل گيرد; اما خدا كه علّتِ علت ها و معرِّف تمام موجودات است , در كدام دائره مي تواند جاي گيرد؟! پس هيچ معرِّفي برتر از خدا وجود ندارد كه او را بتواند ثابت يا تعريف كند وگرنه او خدا مي شد و بقيّه مخلوق , و اين تسلسل تا بي نهايت ادامه خواهد يافت .

در احاديث بسياري به اين جمله بر مي خوريم كه : تفكر در ذات خدا راه به جايي نمي برد و حتي موجب حيرت وگمراهي مي شود, كه براي نمونه به مواردي اشاره مي شود:

1 امام باقر7فرمود: .(2) البته سخن گفتن , كنايه از تفكر و تجسّس و نوع كنجكاوري در حوزه و حريم ذات اقدس الهي است .

2 امام باقر7فرمود: .(3)

3 و در حديث مشهوري معصوم 7مي فرمايد: .(4)

4 امام صادق 7فرمود: .(5)

پس با دقت كردن به گفته هاي معصوم 7در مي يابيم انسان هاي مؤمن و معتقد, خداشناسي و توحيد را از راه خود مي يابند, كه راهش تحكيم مباني اعتقادي و مطالعه در آثار خدا است كه از نظمي وزين و متين برخوردار است .براي مطالعه در زمينهء خداشناسي مي توانيد به كتاب هايي نظير: جهان بيني توحيدي , شهيد مطهري ; پيام قرآن ,منشور جاويد; آفريدگار جهان و عقايد آيت اللّه مصباح يزدي , در بحث هاي مربوط به اين موضوع مراجعه كنيد.